Wednesday 9 December 2020

మూర్ఖుని మనసు రంజింపరాదు

లిఖేత సుఖతాసు తైలమపి యత్నతఃపీడయన్
పిబేఛ్ఛ మృగతృష్ణికాసు సలిలం పిపాసార్ధితః
కదాచిదపి పర్యటన్ శశివిషాణమాసాదయే
న్నతు ప్రతినివిష్టమూర్ఖజనచిత్తమారాదయేత్….భర్తృహరి
తివిరి ఇసుమునతైలంబు దీయవచ్చు
దవిలి మృగతృష్ణలో నీరు ద్రావవచ్చు
తిరిగి కుందేటికొమ్ము సాధింపవచ్చు
జేరి మూర్ఖుని మనసు రంజింపరాదు……..లక్ష్మణ కవి.
కష్టం మీదనయినా ఇసుకనుంచి నూనెను పిండచ్చు,ఎండమావిలో నీళ్ళు తాగచ్చు, వెతికి వెతికి కుందేటి కొమ్మునూ తెచ్చుకోవచ్చు కాని మూర్ఖుని మనసును రంజింపచేయలేము అన్నారు కవి.

ఇసుకనుంచి నూనె తీయడం,ఎండమావిలో నీళ్ళు తాగడం,కుందేటికి కొమ్ము మొలిపించడం అసాధ్యాలని కవిగారి మాట. వారిదే చివరిమాట మూర్ఖుని రంజింప చేయడానికి ప్రయత్నం చేయద్దన్నారు. ఇది అర్ధం చేసుకోడం కష్టమే.  
మన దవడ మీద దోమ వాలి కుడుతోంది, అసంకల్పితంగానే మన చేత్తో మనమే మన దవడ మీద ఛెళ్ళుమని చరుచుకుంటాం. దోమ చావచ్చు లేదా ఎగిరీ పోవచ్చు కాని మన చెంప మనమే ఛెళ్ళూమనిపించుకోవడం మాత్రం ఖాయం కదా!
అలాగే మూర్ఖునితో వాదం,సంవాదం, ప్రతివాదం ఏది చేసినా మన చెంపని మనమే ఛెళ్ళుమనిపించుకోడంతో సమానం అన్నారొక మిత్రులు. ఇంతటి గొప్ప ఉపమానం చెప్పిన మిత్రులకు వందనం.

9 comments:



  1. రంజింపజేయ చూడకు
    ముంజేతిని చాపకోయి మూర్ఖుని తో స్నే
    హం జంజాటమ్ము! వినవె
    కంజముఖి జిలేబి తాత గారి పలుకులన్!


    జిలేబి

    ReplyDelete
    Replies
    1. జిలేబి చిత్తం మా భాగ్యం

      Delete
  2. భర్తృహరి సుభాషితాని లోగల ఈ శ్లోకమును మా మాతృకలో:
    కేలతో ఉస్కే మాయితి నచోన్ తేల్ కాడ్లేవాసు (వేని పణ్)
    కేలతో తరసేతి రజన ఉస్కేర్ ఛాయా మాయితి పాణి పీయేవాసు
    కేలేన్ డూఁడ్ లావతో సస్యార్ సీంగ్ సదాయి మళేవాసు
    లపణ్ ఏక్ మూర్ఖ్ మనక్యాన కత్రా సికావతోయి అత్రాజ్ చూఁచాఁ

    మూర్ఖత్వం, ధూర్తం స్వనాశిని.. కదా ఆచార్య

    ReplyDelete
    Replies
    1. నాకు మీ భాష తెలియకపోయినా బాగా అనువాదం చేశారని పించింది. ఇలా చేస్తూ పొండి. వీటిని దాచి ఉంచండి, పిల్లలకి నేర్పండి. అదే మీరు భాష కి చేయగల సేవ.

      Delete
  3. చెవిటోని ముందు శంఖమూదటం.. పందికి పురాణం వినిపించటం అనే నానుడులను పోలియున్నదే ఈ కథ కమామిషు.. ఒహప్పుడు శివభాస్కరనే నా బాల్య స్నేహితుడు అంతే.. ఏ మాట చెప్పినా దానికి ఒక సామేతనో నానుడులనో దెచ్చి మరల బోర్లించే వాడు.. వాడిని నేను చివు అని పిలిస్తే ఏమిట్రా చెవికోసిన మేక అనుకున్నావా చివు అంటావని అనే వాడు..!

    ReplyDelete
  4. చేరక మూర్ఖుల వద్దకు
    నేరిమితో దొలగవచ్చు , నేర్పరులైనన్
    కారణరహిత విరోధము
    వారక పండితులవలన వచ్చుం దెలియన్ .

    ReplyDelete
    Replies
    1. రాజా వారు,
      అకారణ ద్వేషం,వైరం రెండూ పనికి రానివే. కాని లోకాన్ని ఇవే ఏలుతున్నాయి.

      Delete
  5. "జేరి మూర్ఖుని మనసు రంజింపరాదు" : దీనర్థం "రంజింపజేయలేము"అనా లేక "చెయ్యగలిగినా చెయ్యకూడదు"అనా?

    ReplyDelete
    Replies
    1. సూర్యగారు,
      రంజింప జేయకు అని నిశ్చయంగానే చెప్పేరండి కవిగారు. అంటే ఆ ప్రయత్నం కూడా వ్యర్ధం, అన్నది కవిగారి మాటని నా భావమండి.

      ప్రయత్నిస్తే ఏం జరుగుతుందన్నది టపాలో మాటండి :)

      Delete